§ 1.8. "[On attaining the fourth level of jhana] there remains only equanimity: pure & bright, pliant, malleable & luminous. Just as if a skilled goldsmith or goldsmith's apprentice were to prepare a furnace, heat up a crucible, and, taking gold with a pair of tongs, place it in the crucible. He would blow on it periodically, sprinkle water on it periodically, examine it periodically, so that the gold would become refined, well-refined, thoroughly refined, flawless, free from dross, pliant, malleable & luminous. Then whatever sort of ornament he had in mind — whether a belt, an earring, a necklace, or a gold chain — it would serve his purpose. In the same way, there remains only equanimity: pure & bright, pliant, malleable & luminous. He [the meditator] discerns that 'If I were to direct equanimity as pure & bright as this toward the dimension of the infinitude of space, I would develop the mind along those lines, and thus this equanimity of mine — thus supported, thus sustained — would last for a long time. (Similarly with the remaining formless states.)'

"He discerns that 'If I were to direct equanimity as pure & bright as this toward the dimension of the infinitude of space and to develop the mind along those lines, that would be fabricated. (Similarly with the remaining formless states.)' He neither fabricates nor wills for the sake of becoming or un-becoming. This being the case, he is not sustained by anything in the world (does not cling to anything in the world). Unsustained, he is not agitated. Unagitated, he is totally unbound right within. He discerns that 'Birth is ended, the holy life fulfilled, the task done. There is nothing further for this world.'"

— MN 140

999

2. Being Unfettered

9999

§ 2.1. "There are these ten fetters. Which ten? Five lower fetters & five higher fetters. And which are the five lower fetters? Self-identity views, uncertainty, grasping at precepts & practices, sensual desire, and ill will. These are the five lower fetters. And which are the five higher fetters? Passion for form, passion for what is formless, conceit, restlessness, and ignorance. These are the five higher fetters. And these are the ten fetters."

§ 2.1. "Này các Tỷ-kheo, có mười kiết sử này. Thế nào là mười ? Năm hạ phần kiết sử, năm thượng phần kiết sử. Thế nào là năm hạ phần kiết sử ? Thân kiến, Nghi, Giới cấm thủ, Dục tham, Sân. Đây là năm hạ phần kiết sử. Thế nào là năm thượng phần kiết sử ? Sắc ái, Vô sắc ái, Mạn, Trạo cử, Vô minh. Đây là năm thượng phần kiết sử. Này các Tỷ-kheo, đây là mười kiết sử.

— AN 10.13

§ 2.2. "There are in this community of monks, monks who, with the total ending of [the first] three Fetters, are stream-winners, steadfast, never again destined for states of woe, headed for self-awakening...

999

"There are... monks who, with the total ending of [the first] three fetters and the thinning out of passion, aversion, & delusion, are once-returners. After returning only once to this world they will put an end to stress...

999

"There are... monks who, with the total ending of the first five of the Fetters, are due to be reborn [in the Pure Abodes], there to be totally unbound, never again to return from that world...

999

"There are... monks who are arahants, whose mental effluents are ended, who have reached fulfillment, done the task, laid down the burden, attained the true goal, totally destroyed the fetter of becoming, and who are released through right gnosis."

— MN 118

999

§ 2.3. "And what are the effluents that are to be abandoned by seeing? There is the case where an uninstructed, run-of-the-mill person... does not discern what ideas are fit for attention, or what ideas are unfit for attention. This being so, he does not attend to ideas fit for attention, and attends [instead] to ideas unfit for attention. And what are the ideas unfit for attention that he attends to? Whatever ideas such that, when he attends to them, the unarisen effluent of sensuality arises, and the arisen effluent of sensuality increases; the unarisen effluent of becoming... the unarisen effluent of ignorance arises, and the arisen effluent of ignorance increases... This is how he attends inappropriately: 'Was I in the past? Was I not in the past? What was I in the past? How was I in the past? Having been what, what was I in the past? Shall I be in the future? Shall I not be in the future? What shall I be in the future? How shall I be in the future? Having been what, what shall I be in the future?' Or else he is inwardly perplexed about the immediate present: 'Am I? Am I not? What am I? How am I? Where has this being come from? Where is it bound?'

999

"As he attends inappropriately in this way, one of six kinds of view arises in him: The view I have a self arises in him as true & established, or the view I have no self... or the view It is precisely by means of self that I perceive self... or the view It is precisely by means of self that I perceive not-self... or the view It is precisely by means of not-self that I perceive self arises in him as true & established, or else he has a view like this: This very self of mine — the knower that is sensitive here & there to the ripening of good & bad actions — is the self of mine that is constant, everlasting, eternal, not subject to change, and will endure as long as eternity. This is called a thicket of views, a wilderness of views, a contortion of views, a writhing of views, a fetter of views. Bound by a fetter of views, the uninstructed run-of-the-mill person is not freed from birth, aging, & death, from sorrow, lamentation, pain, distress, & despair. He is not freed, I tell you, from stress.

999

"The well-instructed noble disciple... discerns what ideas are fit for attention, and what ideas are unfit for attention. This being so, he does not attend to ideas unfit for attention, and attends [instead] to ideas fit for attention... And what are the ideas fit for attention that he attends to? Whatever ideas such that, when he attends to them, the unarisen effluent of sensuality does not arise, and the arisen effluent of sensuality is abandoned; the unarisen effluent of becoming... the unarisen effluent of ignorance does not arise, and the arisen effluent of ignorance is abandoned... He attends appropriately, This is stress... This is the origination of stress... This is the cessation of stress... This is the way leading to the cessation of stress. As he attends appropriately in this way, three fetters are abandoned in him: identity-view, doubt, and grasping at precepts & practices. These are called the effluents that are to be abandoned by seeing.

— MN 2

999

§ 2.4. "There is the case where an uninstructed, run-of-the-mill person... assumes form (the body) to be the self. That assumption is a fabrication. Now what is the cause, what is the origination, what is the birth, what is the coming-into-existence of that fabrication? To an uninstructed, run-of-the-mill person, touched by that which is felt born of contact with ignorance, craving arises. That fabrication is born of that. And that fabrication is inconstant, fabricated, dependently co-arisen. That craving... That feeling... That contact... That ignorance is inconstant, fabricated, dependently co-arisen. It is by knowing & seeing in this way that one without delay puts an end to the (mental) fermentations.

§ 2.4. "Ở đây, này các Tỷ-kheo, kẻ vô văn phàm phu... quán sắc như là tự ngã, sự quán như vầy là hành. Hành ấy lấy gì làm nhân, lấy gì làm tập khởi, lấy gì sanh, lấy gì làm hiện hữu? Đối với kẻ vô văn phàm phu, này các Tỷ-kheo, cảm xúc bởi thọ sanh ra do xúc chạm với vô minh, khát ái sanh. Từ khát ái ấy, hành ấy sanh. Như vậy, này các Tỷ-kheo, hành ấy là vô thường, hữu vi, do duyên sanh. Khát ái ấy là vô thường, hữu vi, do duyên sanh. Thọ ấy... xúc ấy là vô thường, hữu vi, do duyên sanh. Vô minh ấy là vô thường, hữu vi, do duyên sanh. Do biết vậy, do thấy vậy, các lậu hoặc được đoạn tận lập tức.

"Or he doesn't assume form to be the self, but he assumes the self as possessing form... form as in the self... self as in form.

"Vị ấy có thể không quán sắc như là tự ngã, nhưng có thể quán tự ngã như là có sắc... nhưng có thể quán sắc ở trong tự ngã....nhưng có thể quán tự ngã ở trong sắc.

"Now that assumption is a fabrication. What is the cause... of that fabrication? To an uninstructed, run-of-the-mill person, touched by the feeling born of contact with ignorance, craving arises. That fabrication is born of that. And that fabrication is inconstant, fabricated, dependently co-arisen. That craving... That feeling... That contact... That ignorance is inconstant, fabricated, dependently co-arisen. It is by knowing & seeing in this way that one without delay puts an end to the (mental) fermentations.

"Đoạn kiến ấy, này các Tỷ-kheo, là hành. Nhưng hành ấy, lấy gì làm nhân, lấy gì làm tập khởi, lấy gì sanh khởi, lấy gì làm hiện hữu?
Đối với kẻ vô văn phàm phu, này các Tỷ-kheo, do cảm xúc bởi thọ sanh ra do xúc chạm với vô minh, khát ái sanh. Do khát ái ấy, hành ấy sanh.
-Như vậy, này các Tỷ-kheo, hành ấy là vô thường, hữu vi, do duyên sanh.
-Khát ái ấy...
-Thọ ấy...
-Xúc ấy...
-vô minh ấy là vô thường, hữu vi, do duyên sanh. Do biết vậy, thấy vậy, này các Tỷ-kheo, các lậu hoặc được đoạn tận lập tức.

(Similarly with feeling, perception, fabrications, & consciousness.)

(Tương tự với thọ, tưởng, hành, thức.)

"Or... he may have a view such as this: "This self is the same as the cosmos. This I will be after death, constant, lasting, eternal, not subject to change." This eternalist view is a fabrication... Or... he may have a view such as this: "I would not be, neither would there be what is mine. I will not be, neither will there be what is mine." This annihilationist view is a fabrication... Or... he may be doubtful & uncertain, having come to no conclusion with regard to the true Dhamma. That doubt, uncertainty, & coming-to-no-conclusion is a fabrication.

"Hay... vị ấy có thể không quán sắc như là tự ngã; không quán thọ... không quán tưởng... không quán các hành... không quán thức là tự ngã; có thể có (tà) kiến như sau: "Đây là tự ngã, đây là thế giới; sau khi chết, tôi sẽ trở thành thường còn, thường hằng, thường trú, không chịu sự biến hoại". Thường kiến ấy, này các Tỷ-kheo, là hành....
Nhưng .... vị ấy có thể có (tà) kiến như sau: "Nếu trước ta không có, thời nay không có của ta. Nếu ta sẽ không có, thời sẽ không có của ta". Đoạn kiến ấy, này các Tỷ-kheo, là hành...
Nhưng .... vị ấy có thể nghi hoặc, do dự, không đạt được cứu cánh trong Chánh pháp này. Nhưng này các Tỷ-kheo, sự nghi hoặc, do dự, không đạt được cứu cánh trong Chánh pháp này là hành...

"What is the cause... of that fabrication? To an uninstructed, run-of-the-mill person, touched by what is felt born of contact with ignorance, craving arises. That fabrication is born of that. And that fabrication is inconstant, fabricated, dependently co-arisen. That craving... That feeling... That contact... That ignorance is inconstant, fabricated, dependently co-arisen. It is by knowing & seeing in this way that one without delay puts an end to the (mental) fermentations."

— SN 22.81

"Hành ấy lấy gì làm nhân, lấy gì làm tập khởi, lấy gì sanh, lấy gì làm hiện hữu? Đối với kẻ vô văn phàm phu, này các Tỷ-kheo, do cảm xúc bởi thọ sanh ra do xúc chạm với vô minh, khát ái sanh. Do khát ái ấy, hành ấy sanh. Như vậy, này các Tỷ-kheo, hành ấy là vô thường, hữu vi, do duyên sanh. Khát ái ấy là vô thường, hữu vi, do duyên sanh. Thọ ấy là vô thường, hữu vi, do duyên sanh. Xúc ấy là vô thường, hữu vi, do duyên sanh. Vô minh ấy là vô thường, hữu vi, do duyên sanh. Này các Tỷ-kheo, do biết như vậy, thấy như vậy, các lậu hoặc được đoạn tận lập tức."

— SN 22.81

§ 2.5. "Imagine a bowl of water mixed with lac, yellow orpiment, indigo, or crimson, such that a man with good eyesight examining the reflection of his face in it would not be able to know or see his face as it actually is. In the same way, when one remains with awareness possessed by sensual passion, overcome with sensual passion, and neither knows nor sees the escape, as it has come to be, from sensual passion once it has arisen, then one neither knows nor sees what is for one's own benefit, or for the benefit of others, or for the benefit of both...

999

"Now imagine a bowl of water heated on a fire, boiling & bubbling over, such that a man with good eyesight examining the reflection of his face in it would not be able to know or see his face as it actually is. In the same way, when one remains with awareness possessed by ill will, overcome with ill will, and neither knows nor sees the escape, as it has come to be, from ill will once it has arisen, then one neither knows nor sees what is for one's own benefit, or for the benefit of others, or for the benefit of both...

999

"Now imagine a bowl of water covered with algae & slime, such that a man with good eyesight examining the reflection of his face in it would not be able to know or see his face as it actually is. In the same way, when one remains with awareness possessed by sloth & drowsiness, overcome with sloth & drowsiness, and neither knows nor sees the escape, as it has come to be, from sloth & drowsiness once it has arisen, then one neither knows nor sees what is for one's own benefit, or for the benefit of others, or for the benefit of both...

999

"Now imagine a bowl of water ruffled by the wind, disturbed, & covered with waves, such that a man with good eyesight examining the reflection of his face in it would not be able to know or see his face as it actually is. In the same way, when one remains with awareness possessed by restlessness & anxiety, overcome with restlessness & anxiety, and neither knows nor sees the escape, as it has come to be, from restlessness & anxiety once it has arisen, then one neither knows nor sees what is for one's own benefit, or for the benefit of others, or for the benefit of both...

999

"Now imagine a bowl of water stirred up, turbid, muddied, & left in the dark, such that a man with good eyesight examining the reflection of his face in it would not be able to know or see his face as it actually is. In the same way, when one remains with awareness possessed by uncertainty, overcome with uncertainty, and neither knows nor sees the escape, as it has come to be, from uncertainty once it has arisen, then one neither knows nor sees what is for one's own benefit, or for the benefit of others, or for the benefit of both..."

— SN 46.55

999

§ 2.6. "Suppose that a man, taking a loan, invests it in his business affairs. His business affairs succeed. He repays his old debts and there is extra left over for maintaining his wife. The thought would occur to him, 'Before, taking a loan, I invested it in my business affairs. Now my business affairs have succeeded. I have repaid my old debts and there is extra left over for maintaining my wife.' Because of that he would experience joy & happiness.

999

"Now suppose that a man falls sick — in pain & seriously ill. He does not enjoy his meals, and there is no strength in his body. As time passes, he eventually recovers from that sickness. He enjoys his meals and there is strength in his body. The thought would occur to him, 'Before, I was sick... Now I am recovered from that sickness. I enjoy my meals and there is strength in my body.' Because of that he would experience joy & happiness.

999

"Now suppose that a man is bound in prison. As time passes, he eventually is released from that bondage, safe & sound, with no loss of property. The thought would occur to him, 'Before, I was bound in prison. Now I am released from that bondage, safe & sound, with no loss of my property.' Because of that he would experience joy & happiness.

999

"Now suppose that a man is a slave, subject to others, not subject to himself, unable to go where he likes. As time passes, he eventually is released from that slavery, subject to himself, not subject to others, freed, able to go where he likes. The thought would occur to him, 'Before, I was a slave... Now I am released from that slavery, subject to myself, not subject to others, freed, able to go where I like.' Because of that he would experience joy & happiness.

999

"Now suppose that a man, carrying money & goods, is traveling by a road through desolate country. As time passes, he eventually emerges from that desolate country, safe & sound, with no loss of property. The thought would occur to him, 'Before, carrying money & goods, I was traveling by a road through desolate country. Now I have emerged from that desolate country, safe & sound, with no loss of my property.' Because of that he would experience joy & happiness.

999

"In the same way, when these five hindrances are not abandoned in himself, the monk regards it as a debt, a sickness, a prison, slavery, a road through desolate country. But when these five hindrances are abandoned in himself, he regards it as unindebtedness, good health, release from prison, freedom, a place of security."

— MN 39

999

§ 2.7.
[Punnika:]
I'm a water-carrier, cold,
always going down to the water
from fear of my mistresses' beatings,
harassed by their anger & words.
But you, Brahman,
what do you fear
that you're always going down to the water
with shivering limbs, feeling great cold?
[The Brahman:]
Punnika, surely you know.
You're asking one doing skillful kamma
& warding off evil.
Whoever, young or old, does evil kamma
is, through water ablution,
from evil kamma set free.
[Punnika:]
Who taught you this
— the ignorant to the ignorant —
'One, through water ablution,
is from evil kamma set free?'
In that case, they'd all go to heaven:
all the frogs, turtles,
serpents, crocodiles,
& anything else that lives in the water.
Sheep-butchers, pork-butchers,
fishermen, trappers,
thieves, executioners,
& any other evil doers,
would, through water ablution,
be from evil kamma set free.

If these rivers could carry off
the evil kamma you've done in the past,
they'd carry off your merit as well,
and then you'd be
completely left out.
Whatever it is that you fear,
that you're always going down to the water,
don't do it.
Don't let the cold hurt your skin."
[The Brahman:]
I've been following the miserable path, good lady,
and now you've brought me
back to the noble.
I give you this robe for water-ablution.
[Punnika:]
Let the robe be yours. I don't need it.
If you're afraid of pain,
if you dislike pain,
then don't do any evil kamma,
in open, in secret.
But if you do or will do
any evil kamma,
you'll gain no freedom from pain,
even if you fly up & hurry away.
If you're afraid of pain,
if you dislike pain,
go to the Awakened One for refuge,
go to the Dhamma & Sangha.
Take on the precepts:
That will lead to your liberation.
— Thig 12

§ 2.7.
[Punnika:]

Mùa đông ta mang nước,

Luôn luôn xuống dòng nước,

Ta sợ các hình phạt,

Lời trách móc các bà.

Hỡi này Bà-la-môn,

Ngươi sợ hãi vì ai?

Luôn luôn xuống dòng nước,

Tay chân run cầm cập.

Ngươi phải chịu cảm thọ,

Rét lạnh quá độ vậy?

[Bà-la-môn:]

Và nàng có biết chăng

Hỡi này Punnikà?

Sao nàng lại đến hỏi

Vị làm các nghiệp lành,

Vị đã chận đứng lại,

Các nghiệp ác bất thiện.

Vị ấy già hay trẻ,

Làm các nghiệp ác độc, 

Người ấy nhờ rảy nước,

Ðược giải thoát ác nghiệp.

[Punnika:]

Ai nói với ngươi vậy,

Kẻ ngu với kẻ ngu,

Người tin nhờ rảy nước,

Ðược giải thoát ác nghiệp.

Tất cả những ếch, rùa,

Sẽ được lên cõi trời,

Cùng các rắn cá sấu,

Và các thủy vậy khác.

Kẻ giết bò giết heo,

Kẻ đánh cá sanh thú,

Các kẻ cướp giết người,

Các người làm ác khác,

Họ nhờ có rảy nước,

Có thể thoát ác nghiệp.

Nếu những con sông này,

Có thể làm trôi mất,

Ác nghiệp xưa ngươi làm,

Chúng cũng làm trôi luôn,

Các thiện nghiệp ngươi làm,

Khiến ngươi thành rỗng không.

Phạm chí vì cái gì,

Ngươi sợ phải xuống nước,

Cái ấy chớ có làm,

Chớ để lạnh hại da.

[Bà-la-môn:]

Ta đi theo tà đạo,

Nàng hướng ta Thánh đạo,

Thưa nàng ta cho nàng,

Cái áo thấm nước này.

[Punnika:]

Ngươi giữ cái áo lại,

Ta không muốn cái áo!

Nếu ngươi sợ đau khổ,

Nếu ngươi không thích khổ.

Chớ làm các điều ác,

Công khai hay kín đáo,

Nếu ngươi làm sẽ làm,

Làm các điều ác nghiệp.

Ngươi không thoát đau khổ,

Dầu thấy đến, ngươi chạy,

Nếu ngươi sợ đau khổ,

Không ưa thích đau khổ.

Hãy đến quy y Phật,

Quy y Pháp và Tăng,

Hãy chấp nhận Giới luật,

Ngươi sẽ được lợi ích.

[Bà-la-môn:]

Ta đến quy y Phật,

Quy y Pháp và Tăng,

Ta chấp nhận Giới luật,

Ta sẽ được lợi ích,

Trước ta là bà con,

Với tộc họ Phạm thiên,

Nay ta là Phạm chí,

Chân thật là như vậy,

Ta chứng ngộ Ba minh,

Ðầy đủ trí Vệ-đà,

An ổn đến với ta,

Tâm tư được gột sạch.

— Thig 12

§ 2.8. "These seven things — pleasing to an enemy, bringing about an enemy's aim — come to a man or woman who is angry. Which seven?

§ 2.8. "Này các Tỷ-kheo, có bảy pháp này được người thù địch ưa thích, tác thành kẻ thù địch đi đến người phẫn nộ, đàn bà hay đàn ông. Thế nào là bảy?

"There is the case where an enemy wishes of an enemy, 'O, may this person be ugly!' Why is that? An enemy is not pleased with an enemy's good looks. Now, when a person is angry — overcome with anger, oppressed with anger — then even though that he may be well-bathed, well-anointed, dressed in white clothes, his hair & beard neatly trimmed, he is ugly nevertheless, all because he is overcome with anger. This is the first thing pleasing to an enemy, bringing about an enemy's aim, that comes to a man or woman who is angry.

"Ở đây, này các Tỷ-kheo, người thù địch mong muốn kẻ thù địch của mình như sau: "Mong rằng kẻ này trở thành xấu xí!’ Vì cớ sao? Này các Tỷ-kheo, người thù địch không hoan hỷ kẻ thù địch của mình có dung sắc. Này các Tỷ-kheo, hạng người nào phẫn nộ, bị phẫn nộ chinh phục, bị phẫn nộ chi phối, dầu cho người ấy khéo tắm rửa, khéo chải chuốt, tóc râu khéo sửa soạn, mặc toàn đồ trắng rồi người ấy cũng trở thành xấu xí, vì bị phẫn nộ chinh phục. Này các Tỷ-kheo, đây là pháp thứ nhất, được người thù địch ưa thích, tác thành kẻ thù địch đi đến người phẫn nộ, đàn bà hoặc đàn ông.

"Furthermore, an enemy wishes of an enemy, 'O, may this person sleep badly!' Why is that? An enemy is not pleased with an enemy's restful sleep. Now, when a person is angry — overcome with anger, oppressed with anger — then even though he sleeps on a bed spread with a white blanket, spread with a woolen coverlet, spread with a flower-embroidered bedspread, covered with a rug of deerskins, with a canopy overhead, or on a sofa with red cushions at either end, he sleeps badly nevertheless, all because he is overcome with anger. This is the second thing pleasing to an enemy, bringing about an enemy's aim, that comes to a man or woman who is angry.

"Lại nữa, này các Tỷ-kheo, người thù địch mong muốn kẻ thù địch của mình như sau:
-"Mong rằng kẻ này ngủ một cách khổ sở!" Vì cớ sao? Này các Tỷ-kheo, người thù địch không hoan hỷ kẻ thù địch của mình ngủ một cách an lành. Này các Tỷ-kheo, hạng người nào phẫn nộ, bị phẫn nộ chinh phục, bị phẫn nộ chi phối, dầu có nằm trên ghế dài, nệm trải bằng len, chăn len trắng, chăn len thêu, nệm bằng da con sơn dương gọi là kadali, tấm khảm với lọng che phía trên, ghế dài có đầu gối chân màu đỏ. Tuy vậy, họ vẫn ngủ một cách khổ sở, vì bị phẫn nộ chinh phục. Này các Tỷ-kheo, đây là pháp thứ hai, được người thù địch ưa thích, tác thành kẻ thù địch đi đến người phẫn nộ, đàn bà hoặc đàn ông.

"Furthermore, an enemy wishes of an enemy, 'O, may this person not profit!' Why is that? An enemy is not pleased with an enemy's profits. Now, when a person is angry — overcome with anger, oppressed with anger — then even when he suffers a loss, he thinks, 'I've gained a profit'; and even when he gains a profit, he thinks, 'I've suffered a loss.' When he has grabbed hold of these ideas that work in mutual opposition [to the truth], they lead to his long-term suffering & loss, all because he is overcome with anger. This is the third thing pleasing to an enemy, bringing about an enemy's aim, that comes to a man or woman who is angry.

"Lại nữa, này các Tỷ-kheo, người thù địch mong muốn kẻ thù địch của mình như sau:
-"Mong rằng kẻ này không có lợi ích!" Vì cớ sao? Này các Tỷ-kheo, người thù địch không hoan hỷ kẻ thù địch của mình có được lợi ích. Này các Tỷ-kheo, hạng người nào phẫn nộ, bị phẫn nộ chinh phục, bị phẫn nộ chi phối, thâu hoạch bất lợi, lại nghĩ rằng: "Ta được lợi ích", thâu hoạch điều bất lợi ích, lại nghĩ rằng: "Ta không được lợi ích". Những pháp này được nắm giữ khiến người khác trở thành thù địch, đưa đến không hạnh phúc, đau khổ lâu dài, vì bị phẫn nộ chinh phục. Này các Tỷ-kheo, đây là pháp thứ ba, được người thù ưa thích, tác thành kẻ thù địch đi đến người phẫn nộ, đàn bà hoặc đàn ông.

"Furthermore, an enemy wishes of an enemy, 'O, may this person not have any wealth!' Why is that? An enemy is not pleased with an enemy's wealth. Now, when a person is angry — overcome with anger, oppressed with anger — then whatever his wealth, earned through his efforts & enterprise, amassed through the strength of his arm, and piled up through the sweat of his brow — righteous wealth righteously gained — the king orders it sent to the royal treasury [in payment of fines levied for his behavior] all because he is overcome with anger. This is the fourth thing pleasing to an enemy, bringing about an enemy's aim, that comes to a man or woman who is angry.

"Lại nữa, này các Tỷ-kheo, người thù địch mong muốn kẻ thù địch của mình như sau:
-"Mong rằng kẻ này không có tài sản!" Vì cớ sao? Này các Tỷ-kheo, người thù địch không hoan hỷ kẻ thù địch của mình có được tài sản. Này các Tỷ-kheo, hạng người nào phẫn nộ, bị phẫn nộ chinh phục, bị phẫn nộ chi phối, những tài sản của họ thâu hoạch do sự phấn chấn tinh cần, cất chứa do sức mạnh của cánh tay, chồng chất do những giọt mồ hôi, đúng pháp, thâu hoạch hợp pháp. Các tài sản ấy được nhà vua cho chở về ngân khố nhà vua, vì bị phẫn nộ chinh phục. Này các Tỷ-kheo, đây là pháp thứ tư, được người thù ưa thích, tác thành kẻ thù địch đi đến người phẫn nộ, đàn bà hoặc đàn ông.

"Furthermore, an enemy wishes of an enemy, 'O, may this person not have any reputation!' Why is that? An enemy is not pleased with an enemy's reputation. Now, when a person is angry — overcome with anger, oppressed with anger — whatever reputation he has gained from being heedful, it falls away, all because he is overcome with anger. This is the fifth thing pleasing to an enemy, bringing about an enemy's aim, that comes to a man or woman who is angry.

"Lại nữa, này các Tỷ-kheo, người thù địch mong muốn kẻ thù địch của mình như sau:
-"Mong rằng kẻ này không có danh tiếng!" Vì cớ sao? Này các Tỷ-kheo, người thù địch không hoan hỷ kẻ thù địch của mình có được danh tiếng. Này các Tỷ-kheo, hạng người nào phẫn nộ, bị phẫn nộ chinh phục, bị phẫn nộ chi phối, nếu có được danh tiếng gì nhờ không phóng dật thâu hoạch được, danh tiếng ấy lánh xa họ, vì bị phẫn nộ chinh phục. Này các Tỷ-kheo, đây là pháp thứ năm, được người thù ưa thích, tác thành kẻ thù địch đi đến người phẫn nộ, đàn bà hoặc đàn ông.

"Furthermore, an enemy wishes of an enemy, 'O, may this person not have any friends!' Why is that? An enemy is not pleased with an enemy's having friends. Now, when a person is angry — overcome with anger, oppressed with anger — his friends, companions, & relatives will avoid him from afar, all because he is overcome with anger. This is the sixth thing pleasing to an enemy, bringing about an enemy's aim, that comes to a man or woman who is angry.

"Lại nữa, này các Tỷ-kheo, người thù địch mong muốn kẻ thù địch của mình như sau:
-"Mong rằng kẻ này không có bạn bè!" Vì cớ sao? Này các Tỷ-kheo, người thù địch không hoan hỷ kẻ thù địch của mình có được bạn bè. Này các Tỷ-kheo, hạng người nào phẫn nộ, bị phẫn nộ chinh phục, bị phẫn nộ chi phối, nếu người đó có những bạn bè thân hữu, bà con huyết thống gì, họ sẽ xa lánh, từ bỏ người đó, vì người đó bị phẫn nộ chinh phục. Đây là pháp thứ sáu, được người thù ưa thích, tác thành kẻ thù địch đi đến người phẫn nộ, đàn bà hoặc đàn ông.

"Furthermore, an enemy wishes of an enemy, 'O, may this person, on the break-up of the body, after death, reappear in the plane of deprivation, the bad bourn, the lower realms, in hell!' Why is that? An enemy is not pleased with an enemy's going to heaven. Now, when a person is angry — overcome with anger, oppressed with anger — he engages in misconduct with the body, misconduct with speech, misconduct with the mind. Having engaged in misconduct with the body, misconduct with speech, misconduct with the mind, then — on the break-up of the body, after death — he reappears in the plane of deprivation, the bad bourn, the lower realms, in hell, all because he was overcome with anger. This is the seventh thing pleasing to an enemy, bringing about an enemy's aim, that comes to a man or woman who is angry.

"Lại nữa, này các Tỷ-kheo, người thù địch mong muốn kẻ thù địch của mình như sau:
-"Mong rằng kẻ này sau khi thân hoại mạng chung, sẽ sanh trong cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục !" Vì cớ sao? Này các Tỷ-kheo, người thù địch không hoan hỷ kẻ thù địch của mình sau khi thân hoại mạng chung, được sanh lên thiện thú, Thiên giới, cõi đời này! Này các Tỷ-kheo, hạng người nào phẫn nộ, bị phẫn nộ chinh phục, bị phẫn nộ chi phối, người đó làm ác hạnh với thân, người đó nói lời ác hạnh với lời, người đó nghĩ đến điều ác hạnh với ý, khi thân hoại mạng chung, người đó sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục. Đây là pháp thứ bảy, được người thù ưa thích, tác thành kẻ thù địch đi đến người phẫn nộ, đàn bà hoặc đàn ông.

"These are the seven things — pleasing to an enemy, bringing about an enemy's aim — that come to a man or woman who is angry."

"Bảy pháp này, này các Tỷ-kheo, được người thù địch ưa thích, tác thành kẻ thù địch đi đến người phẫn nộ, đàn bà hoặc đàn ông."

An angry person is ugly & sleeps poorly.
Gaining a profit, he turns it into a loss,
having done damage with word & deed.
A person overwhelmed with anger
destroys his wealth.
Maddened with anger,
he destroys his status.
Relatives, friends, & colleagues avoid him.
Anger brings loss.
Anger inflames the mind.
He doesn't realize
that his danger is born from within.
An angry person doesn't know his own benefit.
An angry person doesn't see the Dhamma.
A man conquered by anger is in a mass of darkness.
He takes pleasure in bad deeds as if they were good,
but later, when his anger is gone,
he suffers as if burned with fire.
He is spoiled, blotted out,
like fire enveloped in smoke.

When anger spreads,
when a man becomes angry,
he has no shame, no fear of evil,
is not respectful in speech.
For a person overcome with anger,
nothing gives light.

I'll list the deeds that bring remorse,
that are far from the teachings.
Listen!
An angry person        kills his father,
kills his mother,
kills Brahmans
& people run-of-the-mill.
It's because of a mother's devotion
that one sees the world,
yet an angry run-of-the-mill person
can kill this giver of life.
Like oneself, all beings hold themselves most dear,
yet an angry person, deranged,
can kill himself in many ways:
with a sword, taking poison,
hanging himself by a rope in a mountain glen.

Doing these deeds
that kill beings and do violence to himself,
the angry person doesn't realize that he's ruined.

This snare of Mara, in the form of anger,
dwelling in the cave of the heart:
cut it out with self-control,
discernment, persistence, right view.
The wise man would cut out
each & every form of unskillfulness.
Train yourselves:
'May we not be blotted out.'

Free from anger & untroubled,
free from greed, without longing,
tamed, your anger abandoned,
free from fermentation,
you will be unbound.
— AN 7.60

Kẻ phẫn nộ xấu xí, Đau khổ khi nằm ngủ,

Được các điều lợi ích, Lại cảm thấy bất lợi.

Phẫn nộ, nó đả thương,Với thân với lời nói.

Người phẫn nộ chinh phục,

Tài sản bị tiêu vong.

Bị phẫn nộ điên loạn,

Danh dự bị hủy diệt,

Bà con cùng bạn bè,

Lánh xa người phẫn nộ.

Phẫn nộ sanh bất lợi,

Phẫn nộ dao động tâm,

Sợ hãi sanh từ trong,

Người ấy không rõ biết.

Phẫn nộ không biết lợi,

Phẫn nộ không thấy pháp,

Phẫn nộ chinh phục ai,

Người ấy bị mê ám.

Người phẫn nộ thích thú

Làm ác như làm thiện,

Về sau phẫn nộ dứt,

Bị khổ như lửa đốt,

Như ngọn lửa dầu khói,

Được thấy thất thểu cháy,

Khi phẫn nộ lan tràn,

Khi tuổi trẻ nổi nóng,

Không xấu hổ, sợ hãi,

Lời nói không cung kính.

Bị phẫn nộ chinh phục,

Không hòn đảo tựa nương.

Việc làm đem hối hận,

Rất xa với Chánh pháp.

Ta sẽ tuyên bố họ,

Hãy nghe như tuyên bố,

Phẫn nộ giết cả cha,

Phẫn nộ giết cả mẹ,

Phẫn nộ giết Phạm chí,

Phẫn nộ giết phàm phu.

Chính nhờ mẹ dưỡng dục,

Người thấy được đời này,

Nhưng phàm phu phẫn nộ,

Giết người cho sự sống.

Chúng sanh tự ví dụ,

Thương tự ngã tối thượng,

Phàm phu giết tự ngã,

Điên loạn nhiều hình thức,

Lấy gươm giết tự ngã,

Điên loại uống thuốc độc,

Dây tự trói họ chết,

Trong hang động núi rừng,

Những hành động sát sanh,

Khiến tự ngã phải chết.

Họ làm nhưng không biết,

Kẻ phẫn nộ hại người,

Với hình thức phẫn nộ,

Ma bẫy ẩn trong tâm.

Hãy nhiếp phục cắt đứt,

Với tuệ, tấn, chánh kiến,

Bậc trí tuệ cắt đoạn,

Mỗi mỗi bất thiện pháp

Như vậy học tập pháp,

Không để tâm nản chí,

Ly sân, không áo não,

Ly tham, tật đố không,

Nhiếp phục, đoạn phẫn nộ,

Vô lậu, nhập Niết-bàn.

— AN 7.60

§ 2.9. I have heard that on one occasion the Blessed One was staying near Rajagaha in the Bamboo Grove, the Squirrels' Sanctuary. Then the brahman Akkosaka ("Insulter") Bharadvaja heard that a brahman of the Bharadvaja clan had gone forth from the home life into homelessness in the presence of the Blessed One. Angered & displeased, he went to the Blessed One and, on arrival, insulted & cursed him with rude, harsh words.

§ 2.9. Một thời Thế Tôn trú ở Ràjagaha (Vương Xá), Veluvana (Trúc Lâm), tại chỗ nuôi dưỡng các con sóc. Bà-la-môn Akkosaka Bhàradvàja được nghe Bà-la-môn thuộc dòng họ Bhàradvàja đã xuất gia với Thế Tôn, từ bỏ gia đình, sống không gia đình. Ông phẫn nộ, không hoan hỷ, đi đến Thế Tôn; sau khi đến, nói những lời nói không tốt đẹp, ác ngữ, phỉ báng và nhiếc mắng Thế Tôn.

When this was said, the Blessed One said to him: "What do you think, brahman: Do friends & colleagues, relatives & kinsmen come to you as guests?"

Được nghe nói vậy, Thế Tôn nói với Bà-la-môn Akkosaka Bhàradvàja: "Này Bà-la-môn, Ông nghĩ thế nào? Các thân hữu bà con huyết thống, các khách có đến viếng thăm Ông không?"

"Yes, Master Gotama, sometimes friends & colleagues, relatives & kinsmen come to me as guests."

-"Thưa Tôn giả Gotama, thỉnh thoảng, các thân hữu, bà con huyết thống, các khách có đến viếng thăm tôi."

"And what do you think: Do you serve them with staple & non-staple foods & delicacies?"

"Này Bà-la-môn, Ông nghĩ thế nào? Ông có sửa soạn cho họ các món ăn loại cứng, loại mềm và các loại đồ nếm không?"

"Yes, sometimes I serve them with staple & non-staple foods & delicacies."

-"Thưa Tôn giả Gotama, thỉnh thoảng tôi sửa soạn cho họ các món ăn loại cứng, loại mềm, các loại đồ nếm."

"And if they don't accept them, to whom do those foods belong?"

-"Nhưng này Bà-la-môn, nếu họ không thâu nhận, thời các món ăn ấy về ai?"

"If they don't accept them, Master Gotama, those foods are all mine."

-"Thưa Tôn giả Gotama, nếu họ không thâu nhận, thời các món ăn ấy về lại chúng tôi."

"In the same way, brahman, that with which you have insulted me, who is not insulting; that with which you have taunted me, who is not taunting; that with which you have berated me, who is not berating: that I don't accept from you. It's all yours, brahman. It's all yours.

-"Cũng vậy, này Bà-la-môn, nếu Ông phỉ báng chúng tôi là người không phỉ báng; nhiếc mắng chúng tôi là người không nhiếc mắng; gây lộn với chúng tôi là người không gây lộn; chúng tôi không thâu nhận sự việc ấy từ Ông, thời này Bà-la-môn, sự việc ấy về lại Ông.

"Whoever returns insult to one who is insulting, returns taunts to one who is taunting, returns a berating to one who is berating, is said to be eating together, sharing company, with that person. But I am neither eating together nor sharing your company, brahman. It's all yours. It's all yours."

-"Này Bà-la-môn, sự việc ấy chỉ về lại Ông. Này Bà-la-môn, ai phỉ báng lại khi bị phỉ báng, nhiếc mắng lại khi bị nhiếc mắng, gây lộn lại khi bị gây lộn, thời như vậy, này Bà-la-môn, người ấy được xem là đã hưởng thọ, đã san sẻ với Ông. Còn chúng tôi không cùng hưởng thọ sự việc ấy với Ông, không cùng san sẻ sự việc ấy với Ông, thời này Bà-la-môn, sự việc ấy về lại Ông! Này Bà-la-môn, sự việc ấy về lại Ông!"

"The king together with his court know this of Master Gotama — 'Gotama the contemplative is an arahant' — and yet still Master Gotama gets angry."

-"Nhà vua và vương cung, vương thần nghĩ rằng: "Sa-môn Gotama là vị A-la-hán". Tuy vậy Tôn giả Gotama nay đã phẫn nộ."

[The Buddha:]
Whence is there anger
for one free from anger,
tamed,
living in tune —
one released through right knowing,
calmed
& Such.

You make things worse
when you flare up
at someone who's angry.
Whoever doesn't flare up
at someone who's angry
wins a battle
hard to win.

You live for the good of both
— your own, the other's —
when, knowing the other's provoked,
you mindfully grow calm.

When you work the cure of both
— your own, the other's —
those who think you a fool
know nothing of Dhamma.

[Thế Tôn:]

Với vị không phẫn nộ,
Phẫn nộ từ đâu đến?
Sống chế ngự, chánh mạng,
Giải thoát, nhờ chánh trí.
Vị ấy sống như vậy,
Đời sống được tịch tịnh.
Những ai bị phỉ báng,
Trở lại phỉ báng người,
Kẻ ấy làm ác mình,
Lại làm ác cho người.
Những ai bị phỉ báng,
Không phỉ báng chống lại,
Người ấy đủ thắng trận,
Thắng cho mình, cho người.
Vị ấy tìm lợi ích,
Cho cả mình và người.
Và kẻ đã phỉ báng,
Tự hiểu, lắng nguôi dần.
Bậc Y sư cả hai,
Chữa mình, chữa cho người,
Quần chúng nghĩ là ngu,
Vì không hiểu Chánh pháp.

When this was said, the brahman Akkosaka Bharadvaja said to the Blessed One, "Magnificent, Master Gotama! Magnificent! Just as if he were to place upright what was overturned, to reveal what was hidden, to show the way to one who was lost, or to carry a lamp into the dark so that those with eyes could see forms, in the same way has Master Gotama — through many lines of reasoning — made the Dhamma clear. I go to the Blessed One for refuge, to the Dhamma, & to the community of monks. Let me obtain the going forth in Master Gotama's presence, let me obtain admission."

Khi được nghe nói vậy, Bà-la-môn Akkosaka Bhàradvàja bạch Thế Tôn: -"Thật là vi diệu thay, Tôn giả Gotama! như người dựng đứng lại những gì bị quăng ngã xuống, phơi bày ra những gì bị che kín, chỉ đường cho kẻ lạc hướng, hay đem đèn sáng vào trong bóng tối để những ai có mắt có thể thấy sắc. Cũng vậy, Chánh pháp đã được Tôn giả Gotama dùng nhiều phương tiện trình bày, giải thích. Con xin quy y Thế Tôn Gotama, quy y Pháp và quy y Tỷ-kheo Tăng. Mong Tôn giả Gotama cho con được xuất gia tu học với Tôn giả Gotama, được thọ đại giới."

Then the brahman Akkosaka Bharadvaja received the going forth & the admission in the Blessed One's presence. And not long after his admission — dwelling alone, secluded, heedful, ardent, & resolute — he in no long time reached & remained in the supreme goal of the holy life, for which clansmen rightly go forth from home into homelessness, knowing & realizing it for himself in the here & now. He knew: "Birth is ended, the holy life fulfilled, the task done. There is nothing further for the sake of this world." And so Ven. Bharadvaja became another one of the arahants.

— SN 7.2

Bà-la-môn Akkosaka Bhàradvàja được xuất gia với Tôn giả Gotama, được thọ đại giới. Được thọ đại giới không bao lâu, Tôn giả Akkosaka Bhàrahvàja sống một mình, viễn ly, không phóng dật, nhiệt tâm, tinh cần không bao lâu đạt được mục đích mà các thiện nam tử chơn chánh xuất gia, từ bỏ gia đình, sống không gia đình hướng đến: Đó là vô thượng cứu cánh Phạm hạnh, ngay trong hiện tại với thắng trí, tự mình giác ngộ, chứng đạt và an trú. Vị ấy biết rõ: "Sanh đã tận, Phạm hạnh đã thành, việc nên làm đã làm, không còn trở lại trạng thái này nữa". Và Tôn giả Akkosaka Bhàradvàkja trở thành một vị A-la-hán nữa.

— SN 7.2

Trang trước | Trang kế| trở về đầu trang | Home page |